VALENCA DO MINHO - za pięciokilometrowym murem

Ciii … nic nie mów … po prostu posłuchaj … posłuchaj szeptu jego wód szemrzących pomiędzy kamieniami … Rzuć się w jego objęcia i daj się ponieść z prądem … On … Rio Miño … cichy świadek historii, który szepcze o czasach minionych tym, którzy chcą go wysłuchać … Każdy jego meander tuli wodnym półkręgiem zatrzymane chwile … Dziś nachylam się nad jego brzegiem po stronie portugalskiej i pozwalam mu się prowadzić …

W 1879 roku nad naturalną granicą między Hiszpanią i Portugalią, którą stanowi mój szemrzący przewodnik Rio Miño, przewieszono most łączący te dwie jakże podobne i różne zarazem krainy.

Wewnątrz tej konstrukcji mogą przemieszczać się samochody, górą prędko mkną pociągi. Ażurowy wzór inspirowany był budowlami Eiffel’a. W późniejszym okresie powstał drugi most, ale międzynarodowy staruszek do dziś pozostaje w użyciu. Za moimi plecami piętrzą się pięciokilometrowe, masywne mury Valency, okalające miasto kaskadowo. Wieżyczki strażnicze umieszczone na rogach łypią na zbliżających się, dziś już pustymi okienkami.

Ponad trzecim pierścieniem murów w końcu wyrasta białe miasto pokryte czerwonymi dachami. Historia tego miejsca sięga czasów rzymskich … ojjj tak, te czasy pamięta już tylko Rio Miño, ale oprócz jego opowieści świadczą o nich dwa trakty rzymskie: jeden do użytku wojskowego, drugi nadmorski - do użytku komercyjnego. Za murami obronnymi znajduje się rzymski kamień milowy z napisem: TIBERIUS CLAUDIUS CAESER AUGUSTUS GERMANICUS PONTIFEX MAXIMUS. IMPERATOR V CONSUL III, TRIBUNICIA POTESTATE III. PATER PATRIAE BRACARA XLII, za pomocą którego Rzymianie oznaczyli 42 mile rzymskie (62 km), stanowiące odległość między portugalskim miastem Braga i hiszpańskim miastem Tui, a który rozkazał tu umiejscowić cesarz Klaudiusz, kiedy przebudowywano jedną z dróg rzymskich. W XII wieku, król Sancho I po rozpadzie małżeństwa swojej córki Teresy z Alfonso IX z Kastylii, wydał rozkaz ufortyfikowania wzgórza a ludzie uzyskali zezwolenie na osiedlenie się w mieście, które wówczas nosiło nazwę Contrasta, co oznaczało „miejscowość na przeciw innej miejscowości”. Tą inną miejscowością w tym przypadku było hiszpańskie miasto Tui.

Nazwę Valenca, pochodzącą od słova „valiente” (odważny) w XIII wieku (1262 r.) nadał miastu król Alfonso III. Pełna nazwa tego miejsca brzmi Valenca do Minho z uwagi na usytuowanie nad Rio Miño. Historyczne znaczenie Valency związane jest przede wszystkim z obroną integralności Portugalii przed sąsiednią Hiszpanią. Twierdza jest wspaniałym przykładem wojskowej architektury gotyckiej i barokowej.

Pierwsze mury okalające miasto zostały wzniesione w XIII wieku, a w XVII i XVIII wieku rozbudowano je do obecnych rozmiarów. Główne wejście do miasta to Porta do Sol (Drzwi Słońca), które były uszkodzone podczas najazdów napoleońskich. Pomimo wielokrotnych zniszczeń dokonanych na przestrzeni wieków przez barbarzyńców, Arabów, wojska Asturii i Leon, a nawet wojska francuskie w XIX wieku, twierdza była odrestaurowywana i po dziś dzień jest dobrze zachowana. Obecnie miasto emanuje spokojem, natomiast jedynymi najazdami są najazdy w celach turystycznych i handlowych. Valenca nie jest duża, więc warto się w niej zatopić i samodzielnie odkrywać krok po kroku. Również od wewnątrz, gdy spojrzymy na północne mury, umiejscowione na nich armaty skierowane w kierunku Rio Miño przypominają burzliwą historię miasta. Na mijanych placach dominują platany, a w wąskich uliczkach sprzedawcy ożywiają kamienne ściany budynków kolorowymi towarami.

Warto zwrócić uwagę na wspaniałość i piękno typowych dworów, takich jak: Casa do Eirado, Casa do Poço czy Quinta da Mota, w których niegdyś zamieszkiwały zamożne rodziny. W scenerię średniowiecznego miasteczka doskonale wpasowuje się architektura sakralna. Iglesia de Santa Maria dos Anjos (Iglesia de Santa Maria de los Angeles) to jednonawowy kościółek romański z kwadratową dzwonnicą, wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku. Główna fasada zawiera portal którego łuki wsparte są na trzech kolumnach zwieńczonych kapitelami.

Jednak najbardziej urocza jest barokowa kaplica Capela do Bom Jesus, przed którą znajduje się pomnik São Teotónio. Pomalowana na biało, wykończona szarym granitem zaprasza do środka kusząc przechodniów swoim rokokowym ołtarzem.

Spacerując niespiesznie uliczkami, docieram do kapliczki Capelinha de Via Sacra, nad której zielonymi drzwiczkami góruje muszelka – symbol szlaku świętego Jakuba.

Nieco dalej można podziwiać budynki, których fasady ozdobiono niebieskimi azulejos, ceramicznymi płytkami charakterystycznymi dla Portugalii.

Spacer kończę w cieniu platanów, przy północnym murze fortu i słucham … słucham co jeszcze o minionych czasach ma do powiedzenia mój przewodnik Rio Miño …

Informacje praktyczne:

http://www.cm-valenca.pt/portal/page/valenca/portal_municipal

https://www.youtube.com/watch?v=FiiB546gohE